Parafia Św. Marcina w Biskupicach

Rys historyczny Biskupic 

O zamierzchłych czasach miejscowości Biskupice dostarcza wiadomości sama ziemia.
Na zachód od kościoła, na grzbiecie zwanym Chełmik archeolodzy odnaleźli osadę
z epoki brązu i ślady jeszcze starszego neolitycznego osadnictwa.
Obok fragmentów ceramiki, przedmiotów metalowych i kości,
znaleziono gliniane naczynia do warzenia soli.
Na południe od tej osady, na wzniesieniu zwanym Bukowa Góra,
natrafiono na ślady małego, obronnego, zniszczonego przez pożar grodu o potrójnym obwałowaniu,
który powstał w późnej fazie okresu halsztackiego.
Znaleziska z tego terenu świadczą o ciągłości osadniczej od ok. X-go do IV-go w.p.n.e.
Okres historii średniowiecznej znajduje odbicie w źródłach pisanych.
Poczynając od mistrza Wincentego Kadłubka poprzez wielkiego kronikarza Jana Długosza,
ucznia Akademii Krakowskiej, który powiązał Biskupice z imieniem Biskupa Iwona
z rycerskiego rodu Odrowążów, który w 1220 r.
sprowadził pod Kraków Zakon Kanoników Regularnych Ducha Św. de Saxia, zwanych także duchakami.

Jego następca biskup Prandota przeniósł zgromadzenie do środka Krakowa
i nadał mu kościół św. Krzyża, zabudowania na szpital i klasztor oraz
kościół pod wezwaniem św. Marcina w Biskupicach wraz z jego dochodami.
Pobliska Wieliczka i królewski Kraków, zawsze czerpały z zasobów
parafii zarówno materialnych jaki i potencjału zdolności i umiejętności
tutejszych mieszkańców. Kamieniołom dawał budulec dla Wieliczki i Krakowa.
Najstarsza trzynastowieczna część Zamku Żupnego została
zbudowana z tutejszego piaskowca. Wspaniały drzewostan okolicznych
lasów służył budowniczym wznoszącym konstrukcje na ziemi i w czeluściach salin.
W roku 1455 na prośbę biskupa Zbigniewa Oleśnickiego król Kazimierz
Jagiellończyk przeniósł Biskupice z prawa polskiego na magdeburskie.
W 1530 r. biskup Piotr Tomicki i król Zygmunt Stary w przywileju
innowacyjnym dal zakonu duchaków potwierdzają przynależność
Biskupic do klasztoru Św. Ducha. W dokumentach miasta Krakowa
przewijają się nazwiska rzemieślników z tej parafii biegłych w swoim fachu.
Przykładowo Bartłomiej Wiśniowski, cieśla z Trąbek,
który poprawił wadliwą konstrukcję zawieszenia Dzwonu Zygmunta.
Za tę pracę został mianowany głównym cieślą. Z rodzinnej wsi
Bartłomieja rekrutowali się świątnicy – kościelni Katedry Wawelskiej.
W 1223r. parafia Biskupice jest notowana w spisach Świętopietrza jako ta,
która przesłała zapewne „wdowi grosz” do grobu zastępcy Chrystusa.
Głównym ośrodkiem życia parafii jest kościół pod wezwaniem św. Marcina,
erygowany przed 1220r., początkowo drewniany,
po roku 1480 zastąpiony gotyckim, murowanym.
Przebudowany i konserwowany w XVII wieku. Orientowany,
jednonawowy z wielobocznym prezbiterium, z dodaną od południa kaplicą
(śś. Joachima i Anny), z piętrową zakrystią i dobudowaną z zachodu wieżą z 1888r.