Parafia pw. Św. Mikołaja - Sanktuarium Kalwaryjskie w Wielu

HISTORIA

WIELE -Kalwaria Wielewska

  Wiele jest wsią, z której wywodzili się wybitni Kaszubi. Jeden z nich, Heronim Derdowski, poeta i publicysta, był autorem znanej wypowiedzi,, Nie ma Kaszub bez Polonii, a Kaszub bez Polski,". Pochodził stąd również najsłynniejszy pieśniarz kaszubski, Wincenty Rogala. Już samo to wystarczyłoby, żeby wieś zapisała się trwale w histori regionu. Jednak to słynna na Kaszubach kalwaria jest tym, co do Wiela przyciąga zarówno mieszkańców tej krainy, jak i pielgrzymów z dalszych stron. Kalwaria Wielewska jest jedną z młodszych kalwarii w Polsce - zaczęto ją budować w latach I wojny światowej. Z tego okresu pochodzi 8 kaplic kalwaryjskich, reszta została wzniesiona po wojnie, do 1927 r. Wszystko zaprojektował architekt z Monachium, Theodor Mayr. W skład Kalwari Wielewskiej wchodzi 14 kaplic, 6 kompozycji rzeźbiarskich, ,,Święte Schody", ambona i Pustelnia. Njstarsza kaplica - Ogrójca - została pświęcona 19 sierpnia 1915 r .Budowę kalwarii podjął w intencji szczęśliwego powrotu mężczyzn z frontu proboszcz Józef Szydzik odnowiciel kultu Matki Bożej Pocieszenia w Wielu.

  Ks. Szydzik należał do wybitnych duszpasterzy tamtych lat i był gorącympolskim patriotą. W Wielu został proboszczem w 1905 r. dokończył budowę kościoła, a potem dużo sił poświęcił wznoszeniu kalwarii, którą po zakończeniu wojny kontynuowano jako dziękczynienie za odzyskanie niepodległości. Z parafii Wielu na probostwo w Chełmży odszedł w 1924 r. Swoją gorliwą posługe i patriotyczną postawę przepłacił życiem. W 1939 r. został proboszczem w Fordonie koło Bydgoszczy i już w pierwszym miesiącu wojny, 19 września 1939 r. zginął z rąk Niemców. Po odejściu ks. Szydzika z Wiela dzieło wznoszenia kalwarii kontynuował kolejny proboszcz, ks. płk Józef Wrycza, znany m.in. z tego, że 10 lutego 1920 r. wygłaszał kazanie podczas Mszy św. na zaślubinach Polski z morzem, a w czasie II wojny światowej był niekwestionowanym autorytetem ruchu  antyhitlerowskiego oporu (Niemcy wyznaczyli za jego głowę astronomiczną kwote 500 tys. marek, jednak mimo to nikt nie wydał jego kryjówki.) Z incjatywy ks. Wryczy powstały stacje Męki Pańskiej w formie grup rzeźbiarskich oraz ambona w kształcie łodzi z żaglem.

  Kalwaria zaczyna się przy kościele parafialnym pw. św. Mikołaja. Warto wstąpić do tej świątyni, by pomodlić się przed słynącym łaskami obraz Matki Bożej Pocieszenia. Koronacja barokowego wizerunku przewidziana jest na 28 sierpnia 2016 r. Od koscioła ścieżka biegnie wzdłuż Jeziora Wielewskiego w stronę Białej Góry, na która wchodzi się po 53 stopniach Świętych Schodów (ich liczba odzwierciedla liczbę Zdrowaś Maryjo na różańcu)Wzgórze to odgrywa rolę zarazem Góry Oliwnej, Syjonu i Golgoty. Kaplice kalwaryjskie są budowlami murowanymi. I stację Drogi Krzyżowej w Kaplicy Pałac Piłata poprzedzają m. in. takie kaplice jak: Ogrójec, Kaplica Serca NMP czy Dom Kajfasza. Stacja od II do IV to grupy rzeźbiarskie. Kolejną kompozycją rzeźbiarska jest XI stacja Przybicie do krzyża, tuz obok kaplicy Ukrzyżowanie, ze względu na swe bogactwo architektoniczne nazywanej kościółkiem. W jej wnętrzu znajduje się figura Chrystusa ukrzyżowanego między łotrami, a uwagę zwraca ambona w kształcie kielicha kwiatu. Kaplica Grobu Pańskiego znajduje się u podnóża Białej Góry i ma trzy poziomy. Na najwięszym znajduje się stacja Zdjęcie z krzyża, a na dolnym Grób Pański.

  Pustelnia to budynek, który służył niegdyś za mieszkanie opiekunom kalwarii. Wystrój rzeźbiarski kaplic kalwaryjskich powstałych w czasie I wojny światowej jest diełem artystów monachińskich. Pozostałe, w tym wolno stojące kompozycje, w latach 20. rzeźbili Polacy:Ignacy Zelka, a przedewszystkim Wojciech Durek. Ten ostatni po ukończeniu prac w Wielu przez długi czas wykonywał rzeźby dla siedziby biskubstwa chełmińskiego w Pelplinie. Do dziś spośród jego tamtejszych dzieł zachowła się krzyż przed pałacem biskupa . Jest on też twórcą piewszej znanej rzeźby opartej na wizji św. Siostry Faustyny. W 1951 r. wykonał dla kościoła seminaryjnego pallotynów w Ołarzewie pod Warszawą grupę rzeźbiarską z dwoma promieniami wychodzącymi z Serca Jezusa i Jego prawą ręką uniesioną w geście błogosławieństwa.

  Droga Krzyżowa na Kalwarii Wielewskiej odprawiona jest w każdy piątek Wielkiego Postu oraz w przeddzień dwóch uroczystości odpustowych, obchodzonych w święto Matki Bożej Pocieszenia. Podczas obu odpustów również główna Msza św.(suma)sprawowana jest na Kalwarii.

GŁÓWNE UROCZYSTOŚCI
nabożeństwo Drogi Krzyżowej - w Wielki Piątek
odpust w uroczystość Wniebowstąpienia Pańskiego- 7. niedziela po Wielkanocy wraz z poprzedzająca oktawą
odpust ku czci Matki Bożej Pocieszenia -4 września

Parafia św.Mikołaja w Wielu, ul. Derdowskiego 1 tel. 58 687 34 91, 501 898 728
www.kalwaria wielawska.pl
parafiawiele@gmail.com